دكتر زرگر در مراسم آبگيري سد سيوند به همه ابهامات پاسخ گفت:
دكتر رسول زرگر معاون وزير نيرو در امور آب روز پنجشنبه 30 فروردين ماه در مراسم آبگيري سد سيوند به طور مشروح به تمامي ابهامات مطرح شده در مورد اين سد پاسخ گفت. با توجه به اهميت موضوع متن كامل سخنان وي رامنتشر مي كنيم.
در سال 1375 طي مراسمي از سوي سازمان ميراث فرهنگي كشور به سه نفر از فعالان؛ در زمينه ميراث فرهنگي لوح تقدير داده شد و برآن‌ها خادمين ميراث فرهنگي نام نهادند. از آن سه نفر دو نفر معماراني بودند كه در زمينه ميراث فرهنگي فعاليت كرده بودند و نفر سوم هم من بودم. پس در اين‌جا نه به عنوان معاون وزارت نيرو در امور آب كه به عنوان خادم ميراث فرهنگي صحبت مي‌كنم.
هفته اولي كه سمت معاونت امور آب به من واگذار شده بود بحث‌هاي زيادي در رابطه با سيوند وجود داشت كه پيش از اين نيز نسبت به آن بي‌اطلاع نبودم. به همين علت روزي با دكتر طاها هاشمي، رئيس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور تلفن زدم و همان روز طي قراري به ديدن ايشان رفتم. در آن جلسه راجع به موضوع سيوند و سد سازي در كشور صحبت كرديم و دريك همفكري تعهد نامه‌اي در سه بخش با سازمان ميراث فرهنگي مبادله شد.
نخست آنكه طبق آن تعهد قرار شد تمامي سد‌هاي در دست مطالعه، مورد مطالعات باستان‌شناسي، پيش از امكان سنجي قرار گيرند. دوم آنكه تمامي سد‌هاي در دست ساخت كه مراحل پاياني را سپري مي‌كنند و تعداد آن‌ها به 88 سد مي‌رسد مورد مطالعه باستان‌شناسي قرار گيرند. و سوم آنكه سد سيوند تا زماني كه مطالعات باستان‌شناسي آن به اتمام نرسيده باشد و سازمان ميراث فرهنگي با آبگيري آن موافقت نكرده باشد، آبگيري نشود.
تا كنون ما به هر سه تعهد داده شده به سازمان ميراث فرهنگي متعهد بوديم و سد سيوند اكنون در زماني آبگيري مي‌شود كه رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور رسما اعلام كردند كه آبگيري اين سد بلامانع است. ما تا كنون بخشي از سيلاب‌هايي را كه در آغاز سال جاري به سوي سد روان شده بود را به خاطر عمل به تعهداتمان از دست داديم. اما براي ما آن تعهدي كه به سازمان ميراث فرهنگي داده بوديم اهميت داشت.
بد نيست نگاهي به تاريخي كه بر سد سيوند گذشته است داشته باشيم.
55 سال قبل جاستين كورتني آمريكايي مطالعات سد سيوند را آغاز كرد و طي آن مطالعات محل سد را در اين نقطه مشخص كرد. در سال 1367 شركت مهندسي سكو مسئول آن شد تا مطالعات كورتني را تكميل كند. اين مطالعات تا سال 1373 به طول انجاميد و در پي آن از سال 1370 تونل انحراف سد و در سال 1373 ساخت آن آغاز شد. ساخت اين سد در سه دولت هفتم، هشتم و نهم به انجام رسيد و در نهايت امروز آبگيري مي‌شود. وقتي پروژه‌اي به مرحله ساخت مي‌رسد انتقاداتي به آن نيز وارد است و در مورد سد سيوند نيز اين نقطه نظرات وجود داشت. در سال 1383 نخستين انتقادات توسط نشريه گاردين به چاپ رسيد و در پي آن برخي تشكل‌هاي غيردولتي و رسانه‌هاي داخلي به ساخت اين سد و غرق آثار باستاني واقع در تنگه بلاغي و پاسارگاد معترض بودند.
در مجموع 18 عنوان انتقاد در مورد ساخت سد سيوند وجود داشت كه در يك نگاه دقيق مي‌توان آن‌ها را به 5 دسته تقسيم كرد. نخست آنكه برخي نگراني‌ها بابت غرق محوطه‌هاي جهاني پاسارگاد و مقبره كوروش است.چندي پيش عكس ساختگي و مونتاژ شده اي منتشر شد كه بخشي از مقبره كوروش زير آب بوداما با توجه به فاصله‌اي كه ميان سد تا مقبره كوروش است، حداقل سد سيوند به 35 ميلياردمتر مكعب آب نياز دارد تا به مقبره برسد، در حالي كه تنها 92 ميليون متر مكعب آب ذخيره مي‌كند. آخرين نقطه آبگيري سد سيوند تا مقبره كوروش 5/7 كيلومتر فاصله دارد و به اين دليل هرگز مقبره كوروش و پاسارگاد غرق نخواهد شد. نگراني دوم از بابت آب‌هاي زيرزميني است و اين‌كه آبگيري سد امكان دارد باعث بالا آمدن اين آب‌ها كه در زير مقبره كوروش قرار گرفته است شود. اين درحالي است كه آخرين نقطه آبگيري سد سيوند تا مقبره كوروش در يك اختلاف ارتفاع 35 متري قرار گرفته است. نگراني سوم از بابت رطوبت منطقه است و اين‌كه آبگيري سد سيوند و تبخير آب باعث مي‌شود ميزان رطوبت منطقه بالا برود و به اين ترتيب لطماتي به مقبره كوروش و پاسارگاد وارد شود. در حال حاضر وزارت نيرو دستگاهاي فوق‌العاده پيشرفته‌اي را در نزديكي پاسارگاد نصب كرده و هر لحظه رطوبت منطقه بررسي مي‌شود. در حال حاضر در منطقه بين 400 تا 450ميليمتر بارندگي وجود دارد و در صورتي كه درياچه سد سيوند باعث بالا رفتن رطوبت منطقه شود و دستگاه‌ها اخطار دهند با تمام نيرو و امكانات و فناوري خود براي جلوگيري از وارد شدن كوچكترين خدشه اي به پاسارگاد اقدام مي كنيم و اجازه نمي دهيم براي آن كمترين حادثه اي رخ دهد. ما احتمال مي‌دهيم كه به علت وجود تنگه بلاغي و به خاطر دشتي كه پاسارگاد در آن واقع شده رطوبت بين 10 تا 15 درصد بيشتر نخواهد بود. نگراني سوم بابت از بين رفتن منابع طبيعي است كه با نگاهي به ارقام موجود دراين زمينه، عمليات سد سازي همواره تهديد كننده اين بخش بوده است اما پس از آبگيري شرايطي به وجود آمده است كه نه تنها خسارت وارده جبران شده كه بر منابع طبيعي نيز افزوده شده است. آخرين نگراني مربوط به آثار باستاني موجود در تنگه بلاغي است كه آن نيز در پي سه سال اكتشافات باستان شناسي، مسئولان سازمان ميراث فرهنگي اعلام كردند كه اين اكتشافات تمام شده است و خودشان از ما كاميون خواستند تا روي ترانشه‌هاي باستان‌شناسي را با خاك بپوشانيم. ما اگر به سازمان ميراث فرهنگي به عنوان متولي امر اعتماد نكنيم، به چه كسي بايد اعتماد كنيم.
از 5 هزار سال قبل در كشور سازههاي آبي ساخته مي‌شده است. و يكي از افتخارات ايرانيان در دنيا اين است كه جزء نخستين تمدن‌هايي است كه در كنار آب شكل گرفته و به آن تمدن آبي گفته مي‌شود. تپه‌هاي سيلك، سد كوروش و داريوش، و حتي قنات كه تكنولوژي آن از ايران به ساير نقاط دنيا رفته است وبه همين خاطر مركز بين‌المللي قنات توسط يونسكو در يزد تشكيل شده است. افتخار ما حفظ سازههاي آبي است و يكي از معدود بخش‌هايي كه داراي موزه آب است بخش آب وزارت نيرو در موزه سعد آباد است. ما خودمان را متولي ميراث مي‌دانيم و امكان ندارد كاري انجام دهيم كه به ميراث فرهنگي لطمه‌اي بزنيم. بزرگي گفته، كه ايرانيان باستان آنقدر هوشمند بوده‌اند كه سازههاي خود را جايي نسازند كه حوادث طبيعي نظير سيل و زلزله آن‌ها را از بين ببرد. ارتفاع پاسارگاد و تخت جمشيد نمونه‌اي از گفته حاضر است.
كشور قانون دارد و براي پذيرش يك طرح و برنامه بايد در كميسيون هاي مادتين 1و2 مطرح شودو بعد برنامه و بودجه اعتباربدهد و دولت و مجلس تصويب كند پس بدون قانون نمي توان طرحي را انجام داد.مطلب آخر به عنوان خادم ميراث ونه به عنوان مسئول امور آب از همه كساني كه دلسوزانه حساسيت به خرج دادند تشكر مي كنم بگذريم كه تعدادي محدود افراد مغرض هم مطالبي گفتند .
خوشبختانه با آبگيري سد سيوند بر اساس روندطي شده كوچكترين خدشه اي به ميراث نمي رسد ولي اگر زماني به اين جمع بندي رسيديم كه امكان داردبه هر دليلي خدشه اي به آثار فرهنگي در محدوده اين سد وارد شودحتماً براي برطرف شدن آن مشكل از منظر فني و مهندسي عمل خواهيم كرد.
