ساختمان شبكه آبياري وزهكشي درودزن
شبكه آبياري و زهكشي دروزن
1-كليات:
دشت هاي رامجرد و كربال در شمال شرقي شيراز بين سد درودزن و شهرستانهاي مرودشت، خرامه و در دو طرف بخش انتهائي رودخانه كر قرار گرفته است كه در نهايت به درياچه طشك و بختگان محدود مي شود دو رشته كوه در شمال و قسمتي از جنوب اين دشت را احاطه كرده و دشت وسيعي به وسعت حدود 140000 هكتار را بوجود آورده است، شبكه آبياري و زهكشي مدرن و سنتي واقع در اين محدوده شامل 60000 هكتار شبكه آبياري و زهكشي رامجرد و 7000 هكتار شبكه آبياري و زهكشي در دست مطالعه پل خان تا بند امير و حدود 47500 هكتار شبكه آبياري و زهكشي دشت كربال مي باشد.
شريان حياتي دشت، رودخانه كر است و از قرن ها پيش بوسيله شش بند انحرافي امير، فيض آباد، تيلكان، موان، حسن آباد و جهان آباد از طريق نهرهاي خاكي و سنتي (سون ها) آبياري مي شده و كشتزارهاي پربار كربال همواره از منابع اصلي توليدات كشاورزي بشمار آمده و در رونق و افزايش محصولات كشاورزي منطقه اهميت خاصي داشته است.
با توجه به مشكلات و تنگناهاي ذكر شده سازمان آب منطقه اي فارس در دهه قبل مطالعات آبياري و زهكشي منطقه را توسط مهندسين مشاور عمران و زمين انجام داد كه در نتيجه بكارگيري تكنيك مدرن آبياري بعنوان اصولي ترين و اقتصادي ترين روش تشخيص داده شد و بر همين اساس اجراي شبكه آبياري و زهكشي رامجرد در وسعت حدود 60 هزار هكتار از اوائل انقلاب شروع و بتدريج اجرا گرديد. همچنين بازسازي و افزايش ارتفاع و احداث بند لاستيكي امير بندهاي امير، تيلكان، فيض آباد و موان و همچنين احداث كانالهاي اصلي منشعب از اين چهار بند و در نهايت شبكه توزيع مدرن آبياري و زهكشي دشت كربال پيشنهاد گرديده است
2- اجزاء طرح شبكه آبياري و زهكشي دروزن
شبكه آبياري و زهكشي درودزن شامل سه بخش زير با مساحت مجموعاً حدود 114500 هكتار (بطور ناخالص) مي باشد.:
2-1 ) شبكه آبياري و زهكشي دشت هاي رامجرد و مرودشت.
شبكه آبياري و زهكشي دشت مرودشت و رامجرد با وسعت حدود 60000 هكتار كه ابتدا در محدوده سد درودزن تا حدود شهر مرودشت، در سال 1367 تكميل و به بهره برداري كامل رسيد و در ساليان بعد شبكه آبياري وزهكشي اراضي آبخور ادامه سمت چپ و شبكه آبياري وزهكشي ادامه سمت راست به اين شبكه آبياري و زهكشي اضافه گرديد.
2-2) شبكه آبياري و زهكشي حد فاصل پل خان تا بند امير
در اين محدوده كه داراي وسعت حدود 7000 هكتار مي باشد، مطالعات مرحله اول شبكه آبياري و زهكشي را به انجام رسانيده و گزارش هاي مربوطه ارسال شده است. تصويب مطالعات مرحله اول و برنامهريزي براي ادامه در دست پي گيري است.
2-3 ) شبكه آبياري و زهكشي دشت كربال
اين محدوده با وسعت 47500 هكتار شامل چهار شبكه آبياري و زهكشي آبخور بندهاي سنتي امير، فيض آباد، تيلكان و موان است.مساحت ناخالص شبكه هاي ياد شده بدين شرح است كه:شبكه آبياري زهكشي بند امير 15207هكتار - شبكه آبياري و زهكشي فيض آباد 10500 هكتار- شبكه آبياري و زهكشي تيلكان 9157 و شبكه آبياري موان 12600هكتار
مطالعات مرحله اول و دوم در كل محدوده به اتمام رسيده و مورد تصويب دفتر فني شركت واقع شده است.
3- مشخصات بخش هاي اجرا يي
3-1 ) بخش هاي اجرا شده
الف) شبكه آبياري و زهكشي رامجرد در وسعت حدود 60000 هكتار با مشخصات كلي جدول شماره 1 كه در سال 1367 به بهره برداري رسيده است.
ب) بازسازي و افزايش ارتفاع و احداث بند لاستيكي امير بندهاي امير، تيلكان بميزان 5/1 متر، فيض آباد 8/1 متر و موان بميزان دو متر.
لازم به توضيح است كه عمليات احداث بند لاستيكي امير در تاريخ 28/12/81 شروع و در 30/4/85 پايان يافته است(تصاوير بند لاستيكي در زير درج شده است). عمليات افزايش ارتفاع بندهاي تيلكان، فيض آباد و موان قبل از سال 1381 پايان يافته اند.
ج) احداث حدود 120 كيلومتر كانالهاي اصلي منشعب از اين چهار بند سنتي (جدول زير)
لازم به توضيح است كه عمليات احداث سمت چپ ثانويه امير در تاريخ آبان ماه 81 شروع و در آبان ماه 83 پايان يافته است.ساير عمليات مندرج در جدول زير قبل از سال 1381 پايان يافته اند.
مشخصات كانالهاي اصلي منشعب از اين چهار بند سنتي
رديف |
نام كانال |
طول (m) |
ظرفيت ابتداي كانال m3/s |
ظرفيت انتهاي كانال m3/s |
1 |
سمت راست بند امير |
6089 |
2/1 |
8/0 |
2 |
سمت چپ اوليه بند امير |
16990 |
6/3 |
3/1 |
3 |
سمت چپ ثانويه امير |
18035 |
4/6 |
2/1 |
4 |
سمت راست بند فيض آباد |
11530 |
4 |
8/0 |
5 |
سمت چپ بند فيض آباد |
15088 |
4 |
77/0 |
6 |
سمت راست تيلكان |
10470 |
8/2 |
8/0 |
7 |
سمت چپ بند تيلكان |
11007 |
4 |
8/0 |
8 |
سمت راست بند موان |
10836 |
4 |
8/0 |
9 |
سمت چپ بند موان |
18110 |
6 |
8/0 |
10 |
جمع |
118155 |
36 |
|
3-2) بخش هاي در حال اجرا
عمليات اجرايي ناحيه عمراني شماره 4 شبكه آبياري و زهكشي بند امير با وسعت 3950 هكتار شامل اراضي روستاهاي اكراد، لاهيجي، دولت آباد، نرم قاضي، گره دان، اسماعيل آباد و فيروزي از دي ماه سال 1387 شروع شده است و هم اكنون در حال اجرا ميباشد. شركت راهسر به عنوان پيمانکار با قراردادي به مبلغ 110 ميليارد ريال عهده دار انجام عمليات اين بخش از طرح مي باشد. ضمناً نظارت بر اجراي عمليات نيز به عهده مهندسين مشاور مهاب قدس مي باشد. همچنين عمليات اجرايي در نواحي عمراني شماره 2 و 3 اين محدوده نيز بزودي آغاز خواهد شد.
عمليات اجرايي باقيمانده کانالهاي درجه 2 و 3 بند امير از سال 88 آغاز شده و هم اکنون درحال اجرا ميباشد. شركت پارس مارون به عنوان با قراردادي به مبلغ 7/26 ميليارد ريال پيمانکار عهده دار انجام عمليات بوده و نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور مهاب قدس مي باشد.
عمليات اجرايي کانالهاي درجه 2 و3 اراضي آبخور بند امير در منطقه صدرآباد نيز با انتخاب شرکت بهرنگ بتن به عنوان پيمانکار با قراردادي به مبلغ 2 ميليارد ريال به زودي آغاز خواهد شد. نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور مهاب قدس خواهد بود.
عمليات اجرايي 11 كيلومتر كانال درجه 2 شبكه آبياري و زهكشي اراضي آب خور بند فيض آباد در مناطق مهريان و مهمان آباد نيز از اواسط سال 88 آغاز و هم اکنون در حال اجرا ميباشد. شركت شوسه به عنوان پيمانکار با قراردادي به مبلغ 9/20 ميليارد ريال عهده دار انجام عمليات بوده و نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور تواناب مي باشد.
همچنين عمليات اجرايي کانالهاي درجه 2 شبكه آبياري و زهكشي اراضي آب خور بند فيض آباد نيز با انتخاب شرکت آبدستان جنوب به عنوان پيمانکار با قراردادي به مبلغ 62 ميليارد ريال به زودي آغاز خواهد شد. نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور پوراب فارس خواهد بود.
عمليات اجرايي فاز يک شبكه آبياري و زهكشي تيلكان نيز چندي پيش آغاز شده وهم اکنون در مرحله تجهيز کارگاه ميباشد. شركت شوسه به عنوان پيمانکار عهده دار انجام عمليات اين بخش بوده و نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور پاراب فارس مي باشد.
عمليات اجرايي فاز دو شبكه آبياري و زهكشي تيلكان نيز با انتخاب شرکت گداش به عنوان پيمانکار با قراردادي به مبلغ 70 ميليارد ريال به زودي آغاز خواهد شد. نظارت بر اجراي عمليات آن نيز به عهده مهندسين مشاور پاراب فارس خواهد بود.
همچنين مطالعات اجتماعي و مشارکتي در محدوده طرحهاي مذکور از ابتداي سال 1389 آغاز و هم اکنون در دست اقدام ميباشد، بطوريکه همزمان پي گيري لازم جهت عقد قرارداد مدني با كشاورزان طرحهاي مذکور صورت گرفته است و بر مبناي اعتبارات مشاركتي مناقصات برگزار گرديده است. در همين راستا با توجه به اعتبارات مشاركتي اختصاص يافته از طرف كميته مشترك وزارتخانه هاي نيرو وجهاد كشاورزي در سال گذشته حدود 1500 هكتار و در سال جاري حدود 5000 هكتار از شبكه هاي فرعي اراضي دشت کربال از طريق تلفيق اعتبارت مشاركتي با درآمد هاي عمومي به اجرا گذاشته شده است