ساختمان شبكه آبياري وزهكشي كوار

ساختمان شبكه آبياري و زهكشي كوار

سد میزرای شیرازی (سد کوار) در استان فارس، شهرستان شیراز و در بخش کوار و در فاصله 15 کیلومتری بالادست شهر کوار بر روی رودخانه قره آغاج واقع شده است. رودخانه قره‌آغاج از کوههای انار، ارژن، کوه خانی‌بک واقع در شمال‌غرب دشت کوار در منطقه خانزنیان سرچشمه می گیرد. طول این رودخانه از سرشاخه تا ابتدای ورود به دشت کوار 125 کیلومتر بوده و وسعت حوضه آبریز آن در محل سد 1650 کیلومترمربع می‌باشد که از جریان دائمی و پرآبی برخوردار است. این رودخانه از زیر حوضه های رودخانه مند بوده که در نهایت به خلیج فارس تخلیه می گردد.

از جمله اهداف این سد :

- تامین آب کشاورزی دشت کوار و خفر با هدف بهبود وضعیت آب زیرزمینی دشت های کوار و خفر و بهبود وضعیت کشاورزی.

- تامین آب شرب و صنعت شهر کوار.

موقعيت محدوده شبکه آبیاری و زهکشی (دشت کوار)

دشت کوار: استان فارس، شهرستان شيراز، بخش کوار

. منطقه مورد مطالعه در 40 کيلومتري جنوب شرقي شيراز، حد فاصل 37-52 تا 53-52 طول شرقي و 5-29 تا 22-29 عرض شمالي واقع شده و ارتفاع متوسط آن از سطح «-- دريا 1510 متر مي باشد.

مشخصات شبکه آبياري و زهکشي دشت کوار

1- تعداد کل روستاهاي دشت کوار: 20 روستا

2- تعداد روستاهاي تحت پوشش سد ميزاي شيرازي(کوار): 16 و شاه بهرامي و باغ اناري در بالادست

3- مساحت کل اراضي شبکه آبياري و زهکشي دشت کوار: حدود 11590 هکتار.

4- ميزان آب تخصيص يافته: 75 ميليون متر مکعب.

طراحی شبکه آبياري و زهکشي دشت کوار

با توجه به اینکه بخشی از شبکه کوار در حال اجرا می باشد می توان آن را به دو بخش زیر تقسیم نمود:

1- کانال اصلی دشت کوار

بخش اول: 5/6 کیلومتر

بخش دوم: 1/9 کیلومتر

- شبکه آبیاری و زهکشی (کانال های درجه 1 و 2)

کانال اصلی شبکه آبیاری و زهکشی دشت کوار، منطبق بر مسیر نهر اعظم و از بند انحرافی بهمن منشعب می‌شود و طول آن حدوداً 5/6 کیلومتر، از محل بند بهمن تا شهر کوار می باشد. این کانال در حال حاضر به طور کامل اجرا شده است.

بخش دوم:

ادامه کانال اصلی هم اکنون در حال اجرا می باشد. این کانال پس از عبور جاده کوار – فیروزآباد در مسیر کمربندی شهر کوار طی مسیر نموده و وظیفه آبرسانی به کانال های اصلی روستاهای محدوده مورد مطالعه را بر عهده دارد. دبی این کانال به واسطه اینکه در طول این کانال آبگیری انجام می شود بتدریج کم می گردد. در محل آبگیری هر یک از کانال های اصلی روستا و یا روستاهای محدوده طرح، بسته به میزان حقابه آن ها، آبگیری و تقسیم جریان انجام شده است.

مشخصات بخش دوم:

باکس بتنی به طول 2/1 کیلومتر و با دبی 53/5 مترمکعب بر ثانیه.

کانال ذوزنقه ای به طول 2/1 کیلومتر و دبی 67/1 تا 30/1 مترمکعب بر ثانیه.

لوله GRP به قطر 1400 میلیمتر و طول 5/4 کیلومتر با دبی 07/2 مترمکعب بر ثانیه.

کانال ذوزنقه ای به طول 2/2 کیلومتر و دبی 07/2 تا 96/0 مترمکعب بر ثانیه.

جانمایی مسير كانالها

در طرح شبكه آبياري اراضي دشت کوار مسير كانالهاي آبياري به نحوي انتخاب شده كه تا حدود زيادي مرز مالكيتها رعايت شود و هر كانال نيز اراضي روستاي مشخصی را آبياري نمايد.

الگوی كانال‌هاي اصلي دشت کوار به گونه ای است که عموما آب را از مقسم ها اصلی دریافت به ابتدای مرز آبگیری هر روستا منتقل می کنند. بجز کانال های اصلی از عبور سایر كانال های آبياري (درجه یک و دو) از داخل اراضي يك روستا براي آبياري اراضي روستاي ديگر اجتناب شده است.

در طراحی کانالها و زهکش های این طرح جهت کاهش هزینه های اجرای سازه های انتقال و جلوگیری از تخریب جادههای اصلی سعی شده که حتی الامکان از سازه های موجود (همانند پل و آبگذر زیرجاده) جهت انتقال آب و عبور از عوارض مصنوعی استفاده گردد. بر همین اساس ابعاد تمامی سازه های موجود اندازه گیری شده و بسته به توانایی دبی عبوری از آن ها از اکثر قریب به اتفاق آن ها استفاده شده است.

ظرفيت طراحي كانال هابه طور كلي براي تعيين ظرفيت طراحي كانالهاي آبياري بايستي احتياجات آبگيرهاي انشعابي را بر اساس هيدرومدول آبياري یا مساحت خالص تحت آبياري مشخص نمود و با به حساب آوردن مجموعه‌ اين نيازها و احتياجات غيرزراعي طرح تا محل آبگيري از منبع تغذيه و منظور نمودن تلفات انتقال و بهره‌برداري، ظرفيت طراحي كانالها را مشخص كرد. با توجه به اينکه سطح قابل پوشش توسط سد کمتر از سطح کل اراضي داراي حقابه مي باشد (با توجه به مشخص بودن میزان حقابه هریک از روستاها)، شبکه آبياري دشت کوار بر اساس نظام حقابه بری و درصد مساحت تحت پوشش هر کانال درجه دو طراحی گردیده است

سازه های هیدرولیکی شبکه آبیاری دشت کوار

سازه آبگیر(Farm Turnout & Offtake) : 155

سازه تنظیم کننده (Check): 117

سازه تنظیم کننده آبشار(Check Drop): 35

سازه تبدیل (Transition): 12

سازه شیب شکن قائم (Drop): 67

سازه جعبه تقسیم (Division Box): 18

آبگذر (Flume): 1

سیفون معکوس (Inverted Siphon): 9

سازه آبگذر زیر جاده (Canal Culvert): 65

سازه آبرو (تقاطع آبرو سنتی با کانالها) (Cross Culvert): 116

پل ماشین رو (Bridge): 117