سد مخزني هايقر

مشاور:مهندسين مشاور آب نيرو        پيمانكار: قرارگاه خاتم الانبياء :قرب كربلا ، موسسه فجر        كد طبقه بندي طرح :40201497

       سد هايقر در 140 کيلومتري شيراز در انتهاي دشت فيروزآباد واقع گرديده و براي رسيدن به آن بايستي بعد از گذر از شهر باستاني فيروزآباد حدود 30 كيلومتر را در مسير جاده قير طي کرده تا به سه راهي جاده هنگام (شرکت نفت) رسيده و پس از گذشت 10 کيلومتر در اين جاده به محل تنگه بسيار زيباي هايقر محل احداث سد هايقر با مختصات جغرافیایی به طول 52 درجه 41 دقیقه و30 ثانیه و عرض 28درجه و 39 دقیقه 30ثانیه خواهيم رسيد .  

      سد هايقر كه از نوع بتني غلطكي(RCC)٭(سومين سد پس از آغاز ساخت اين نوع در ايران) بوده و بصورت قوسي وزني طراحي شده است . با احداث اين سد علاوه بر گسترش شبکه آبياري و زهکشي اراضي پايين دست ، با توجه به گسترش تأسيسات پتروشيمي و پالايشگاهي گاز و غيره و افزايش جمعيت مناطق جنوبي استان فارس در آينده و به تبع آن افزايش مصارف شرب ، صنعت و بهداشت مجموعه هاي شهري و صنعتي در آنجا ، حدود 60 درصد آب استحصالي از سد هايقر جهت تأمين آب شرب و صنعت اين مناطق اختصاص يافته است . ضمناً ايجاد درياچه اي به وسعت 980 هکتار در بالادست سد علاوه بر تأثيرات آب و هوايي و سرسبزي منطقه ، در کرانه هاي آن مناطق گردشگري تفرجگاه و ورزش هاي آبي امکان ايجاد و توسعه يافته که اهميت احداث اين سد را دوچندان مي نمايد و وجود دره زيباي پايين دست سد که به گراند کانيون ايران شهرت دارد ، بدون شک صنعت گردشگري را در منطقه شکوفا خواهد ساخت . همچنين جلوگيري از شور شدن آب رودخانه در گذر از گنبدهاي نمکي پايين دست و تأثير آب شيرين براي اهداف زيست محيطي مي تواند از دستاوردهاي اين پروژه بي بديل باشد .

٭بتن غلطکي RCCبتني است با عيار کم سيمان و اسلمپ صفر که در اجراي سازه هاي حجيم (سدها و ...) کاربرد دارد و براي اجراي آن از ماشين آلات راهسازي و عمليات خاکي استفاده ميشود.

الف ) سوابق اجرايي پروژه :

      مطالعات مرحله يکم اين طرح در سال1370 شروع و در سال 1373 خاتمه يافته و در سال 1374 مورد تصويب کارفرما و در سال 1375 مورد تصويب وزارت نيرو قرار گرفت است . مطالعات مرحله دوم اين طرح در سال 1376 ابلاغ ولي بدليل نبود اعتبارات لازم دچار رکودي 7 ساله شده و در سال 1383 آغاز و بيش از 90 درصد آن در سال 1386 انجام گرديد . و کلنگ اجرايي سد در آبان ماه 1387 با حضور وزير وقت نيرو (مهندس فتاح) به زمين زده شد .

ب ) اهداف پروژه :

      تنظيم 10/80 ميليون متر مكعب آب براي تامين مصارف شرب به ميزان 11 ميليون متر مكعب براي شهرهاي علا مرودشت ، لامرد و مهرو 2/42 ميليون متر مكعب براي مصارف صنعتي در شهرستان هاي فيروز آباد ، لامرد و مهر  و10 ميليون متر مكعب مصارف كشاورزي اراضي  پائين دست و تامين  سالانه 90/16 ميليون متر مكعب براي اهداف زيست محيطي رودخانه .

پ) ارزيابي اقتصادي و مالي پروژه احداث سد هايقر:

زمان شروع احداث :دي ماه 1387                            پيش بيني زمان خاتمه :1393( در صورت تامين اعتبار كافي)

بر آورد سرمايه گذاري اوليه : 560 ميليارد ريال بر اساس بر آورد  سال 1389

 نحوه تامين مالي :در آمدهاي عمومي

نسبت فايده به هزينه:  با نرخ تنزل 7 درصد 46/1 و نرخ باز دهي داخلي 12 درصد.

ارزش حال در آمدها : 2866415ميليون ريال                           ارزش حال هزينه ها:1965439ميليون ريال  

 ارزش افزوده ساليانه طرح :21580ميليون ريال

نرخ تمام شده آب پاي سد:(با نرخ سود 7%)249 ريال ونقطه سر بهسر از سال 1395 يا سه سال پس از بهره برداري.

رقوم بستر رودخانه :1102 متر از سطح دریا  

 سطح حوزه تا محل سد به کسر حوزه سد تنگاب : 920 کیلومترمربع

بارندگی میانگین حوزه(سالیانه) :   513 میلیمتر

میانگین تبخیر از مخزن :   2023 میلیمتر در سال

سطح مخزن در تراز نرمال (1175) :   980 هکتار

میانگین آوردسالیانه (پس از احداث سد تنگاب بدون احتساب سرریزی) :   154/50  میلیون مترمکعب

 حجم رسوبات وارده به مخزن پس از 50 سال بهره برداری از مخزن :  30 میلیون متر مکعب

ج)مشخصات هندسی بدنه ، شرایط مخزن و تاسیسات وابسته:     

طول تاج سد در بدنه اصلی:233 متر

 عرض تاج سد :  5 متر

 ارتفاع حداکثر از بستر رودخانه:77 متر

 ارتفاع حداکثر ازسنگ بستر رودخانه:   89 متر

عرض قاعده در بزرگترین مقطع سد :  70 متر

حجم مخزن در تراز نرمال :226 میلیون متر مکعب  

سطح مخزن در تراز نرمال:980 هکتار

نوع سر ریز :سر ریز دریچه دار روی بدنه

 تراز تاج سد :1179 متر از سطح آزاد دریا  

تراز نرمال آب مخزن :  1175 متر از سطح آزاد دریا

ترازبستر رودخانه در محور سد:1102 متر از سطح آزاد دریا

ترازحداکثر سیلابی:1178.6 متراز سطح آزاددریا

تراز تاج فرازبند :  1124 متر از سطح آزاد دریا

نوع سامانه انحراف آب :  تونل به قطر داخلی 5/6 متروطول 275 متر   دبی طراحی:516  مترمکعب بر ثانیه (سیلاب 10 ساله)

نوع سامانه تخلیه کننده عمقی:سلول به شکل باکس در بدنه            رقوم محور دریچه تخلیه عمقی  :60 /1127متر                                               مدت زمان تخلیه سد :43 روز از تراز نرمال  

حداکثردبی تخلیه عمقی متناظر با تراز نرمال :60/52 مترمکعب بر ثانیه

   نوع سیستم آبگیری :لوله فلزی به قطر 1600 میلی متر 

   تراز حداقل آبگیری (با نیروگاه ) :1130  متر

   حداکثر دبی عبوری  :50/8  متر مکعب بر ثانیه

   نيروگاهشامل دو واحد 6 مگاواتي و در موقعيت خروجي تونل انحراف        رقوم ورودي پنستاک:تراز 1130 و تراز خروجي 1100 نوع توربين فرانسيس با تراز حداقل بهره برداري 1140

  آببندي سد در زير ساختگاه  و  جناحين ودر بستر سنگي با ايجاد پرده تزريق مايل ( با زاويه 10 درجه نسبت به شاقول به سمت بالا دست ):به طول تقريبي تزريق 250000 متر طول